Włodawa - Miasto Trzech Kultur

Czy chcielibyście cofnąć się w czasie i pospacerować uliczkami urokliwego przygranicznego miasteczka? Albo brzegiem dzikiej, nieokiełznanej rzeki Bug? A może zachwycić się nietypowym klimatem wielokulturowego pogranicza? Nic trudnego, wystarczy wybrać się do Włodawy.

Włodawa to 13-tysięczne miasteczko położone w malowniczym zakątku na krańcach wschodniej Polski, w województwie lubelskim. Otoczone zielonym pierścieniem lasów i licznymi jeziorami. Leżąca nad brzegami rzek Włodawki i Bugu Włodawa przez wieki była miastem pogranicza. Stąd widać Białoruś, a na rzece Bug przebiega zewnętrzna granica Unii Europejskiej. Około km na południe od Włodawy znajduje się miejsce spotkania granic trzech państw: Polski, Ukrainy i Białorusi. Takich trójstyków w Polsce jest sześć, ale tylko jeden usytuowany na rzece.

 

Historia i zabytki

Choć pierwsze wzmianki w źródłach pisanych potwierdzające istnienie Włodawy pochodzą z poł. XIII w., to okolice miasta były chętnie zasiedlane przez ludzi od najdawniejszych czasów. Włodawa była od czasu swego powstania miastem trzech grup narodowościowych, które kształtowały specyficzny charakter i wygląd miasta. Wszystko to przenika zawiła historia, a na tutejszych cmentarzach i w świątyniach widnieją różne nazwy, mające nierzadko brzmienie rosyjskie, polskie, a także hebrajskie.

Przechadzka po mieście to świetna okazja do zobaczenia tego co w nim najpiękniejsze. Zwiedzanie Włodawy warto rozpocząć od wizyty w zespole synagogalnym, znajdującym się przy deptaku, w sercu miasta. To unikalny w Polsce zespół zabytków pożydowskich, który należał
do włodawskiego kahału – gminy żydowskiej. W jego skład wchodzą - Wielka Synagoga z II połowy XVIII w., Mała Synagoga z końca XVIII w. oraz Dom Pokahalny z 1928 r. Od 1983 r. kompleks jest siedzibą Muzeum – Zespołu Synagogalnego we Włodawie. Włodawska Wielka Synagoga zasługuje na szczególną uwagę, ponieważ jest jedną z nielicznych synagog z okresu baroku, które zachowały się w Polsce. Ocalała również neobarokowa szafa ołtarzowa z 1936 r., która dzięki malowanej żywymi kolorami polichromii nawiązującej do tradycyjnych motywów żydowskich, stiukowym płaskorzeźbom oraz bogatej ornamentyce należy do najpiękniejszych w Polsce.

O dawnej wielokulturowości kresowego miasteczka, oprócz synagogi, przypomina również cerkiew prawosławna pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny z końca XIX w. Świątynia jest malowniczo położona na krawędzi skarpy nadbużańskiej. Reprezentuje typ cerkwi ruskiej, w stylu bizantyjsko-klasycystycznym, a w jej wnętrzu znajduje się zabytkowy ikonostas.

Nieopodal cerkwi, na końcu ulicy widnieje kolejny zabytek warty odwiedzenia - kościół pw. św. Ludwika pochodzący z II poł. XVIII w. oraz zabudowania klasztoru oo. paulinów. Późnobarokowa świątynia projektu włoskiego architekta Pawła Fontany posiada bogaty wystrój utrzymany w stylu rokoko. Polichromie z końca XVIII w. wykonali malarze paulińscy Wojciech i Antoni Dobrzeniewscy, zakonnicy z Jasnej Góry oraz malarz lwowski Gabriel Sławiński.

Interesującym zabytkiem miasta jest budynek o charakterystycznym kształcie, nazywany „Czworobokiem”. To zespół dawnych kramów i jatek miejskich z połowy XVIII w., należących do włodawskich rajców, kupców i rzemieślników. „Czworobok” to oryginalne rozwiązanie architektoniczne zabudowy rynkowej, rzadko spotykane w Polsce. Kramnice wybudowane są na planie kwadratu z obszernym wewnętrznym dziedzińcem oraz dwiema bramami wjazdowymi od wschodu i zachodu.

Atrakcją coraz częściej umieszczaną przez turystów przyjeżdżających do Włodawy na swojej liście „must-see” jest włodawski wodowskaz. To prawdziwa gratka dla tych, co lubią nietypowe atrakcje turystyczne. Miłośnicy spływów kajakowych mogą dotrzeć tam drogą wodną, a nieopodal znajduje się miejsce wodowania kajaków. Stąd już tylko o krok do granicy Unii Europejskiej.

Będąc we Włodawie warto przespacerować się „kocimi łbami” – drogą ułożoną z okrągłych kamieni. Z góry rozpościera się piękny widok na wijącą się w oddali rzekę Bug. A poniżej, wzdłuż rzeki Włodawki, która w przeszłości była również rzeką graniczną między Koroną a Wielkim Księstwem Litewskim, biegnie promenada nadbużańska. Poranny spacer promenadą to szansa na zobaczenie mistycznych mgieł unoszących się nad rzeką. Widok na miasto znad zalewu Okopiec, leżącego niedaleko promenady, to jeden z najbardziej charakterystycznych elementów włodawskiego krajobrazu. To, co przykuwa uwagę, to cebulaste hełmy cerkwi oraz strzeliste wieże kościoła.

Miasto to nie tylko piękne zabytki, ale również swoista lekcja historii kilku narodów. Historia pasjonująca i burzliwa, która odcisnęła swoje piętno na wizerunku miasta. Włodawa od wieków była tyglem kulturowym i wyznaniowym, a społeczność żydowska od XVI w. stanowiła istotną część mieszkańców miasteczka. Do 1939 r. miasto było typowym sztetlem. Wybuch II wojny światowej położył kres temu wielowiekowemu współistnieniu wielu narodów i religii. W styczniu 1940 r. powstało getto we Włodawie. Uwięzionych w nim zostało ok. 9 tyś. osób wyznania mojżeszowego z miasta i okolicy. Ludność żydowska, w ramach akcji „Reinhard”, wywożona była do hitlerowskiego obozu zagłady - SS-Sonderkommando Sobibor znajdującego się w pobliskiej wsi.

 

 

Przyroda, turystyka aktywna i rekreacja

Niewątpliwym atutem Włodawy jest fascynująca okoliczna przyroda i magia poleskich krajobrazów. Jeziora, rzeki, rozległe łąki, bagna, torfowiska i lasy to doskonałe miejsce wypoczynku dla osób ceniących ciszę oraz kontakt z naturą. Naturalne piękno krajobrazu
i bogactwo przyrodnicze przyciąga do Włodawy coraz liczniejszych turystów poszukujących spokoju i wytchnienia. Włodawa otoczona jest unikalnymi kompleksami przyrodniczymi – Poleski Park Narodowy, Sobiborski Park Krajobrazowy oraz liczne rezerwaty przyrody. Tutaj znajduje się również Transgraniczny Rezerwat Biosfery Polesie Zachodnie, który obecnie jest czwartym na świecie transgranicznym rezerwatem biosfery łączącym trzy kraje. Okolica obfituje w rzadkie lub ginące okazy fauny: żółw błotny, wilk, bóbr, łoś, ryś, puszczyk mszarny i wiele innych oraz flory: wierzba lapońska, brzoza niska, lepnica litewska, różnego gatunku widłaki, a także kosaćce syberyjskie. Ewenementem są rośliny mięsożerne, do których należą rosiczki.

Włodawa oraz jej okolice pokryte są gęstą siecią szlaków turystycznych, zarówno pieszych, jak i rowerowych, zachęcających do spędzania czasu na łonie natury. Najpopularniejszym z nich jest Wschodni Szlak Rowerowy Green Velo. To najdłuższa trasa rowerowa w Polsce, prawie 2000 km. Dla fanów aktywnego wypoczynku nie lada gratką jest spływ kajakowy graniczną rzeką Bug, prawdopodobnie ostatnią rzeką w Europie z nieuregulowanym korytem. Spływ jest doskonałą atrakcją również dla miłośników birdwatchingu. Część doliny Bugu należy do specjalnej ochrony ptaków w ramach europejskiej sieci obszarów chronionych Natura 2000. Można mieć szczęście zobaczyć orła bielika, błotniaka łąkowego, a także czaplę siwą. 

Coś dla siebie znajdą również miłośnicy leniuchowania na plaży. Położone niedaleko Włodawy Jezioro Białe to piaszczyste plaże, liczne wypożyczalnie sprzętu wodnego, szkółka windsurfingu, park linowy, wesołe miasteczko, ale także dyskoteki, kilkadziesiąt restauracji i barów. To miejsce latem tętni życiem, przyciągając tysiące turystów z Polski i z zagranicy. Sprawdź szczegóły na stronie miasta wlodawa.eu. Więcej informacji turystycznych na FB.  

 

POLREGIO przygotowało szeroką ofertę wakacyjną w dobrych cenach. Połączenia do Włodawy i innych miejscowości sprawdzisz na polregio.pl. Podróżnicze inspiracje znajdziesz na naszym blogu Zmysł podróżowania. Jesteśmy przekonani, że urlopowicze planujący podróże pociągami znajdą u nas propozycje, które ich zainteresują. Przed podróżą sprawdź oferty wakacyjne oraz rozkład jazdy pociągów.